Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 3 Ocak 2025 tarihinde 2024 yılı enflasyon oranını açıklamadan önce, geçtiğimiz yılın ekonomik verileri ve hissedilen enflasyon farkları detaylı bir şekilde amaliz ediyor. TÜİK, 2021 sonrası hızlanan enflasyon sürecinde özellikle TÜFE hesaplamalarındaki tutarsızlıktan dolayı eleştirilmişti. Bu dönemde enflasyon hesaplamaları ve hissedilen enflasyon kavramları kamuoyunun gündeminde önemli bir yer edinmişti.
TÜFE’DEKİ ARTIŞ VE ETKİLERİ
Merkez Bankası’nın 2024 için tahmini yüzde 44’e yakın bir enflasyon oranı öngörülürken, son açıklanan Kasım 2024 verisi yüzde 47,09 olarak kaydedildi. 2023 Aralık ayına göre genel TÜFE’de yüzde 43’lük bir artış yaşandı. Ana harcama kalemleri arasında eğitimdeki yüzde 92 oranındaki artış en yüksek seviyeyi temsil ederken, konut, su, elektrik ve doğalgaz harcamaları yüzde 66 oranında arttı.
Öte yandan, ulaştırma ve haberleşme gibi kalemlerdeki artış oranlarının yüzde 26 ve yüzde 32 ile genel enflasyonun altında kalması dikkat çekti. Bu durum, hissedilen enflasyonun kalem bazında farklılık göstermesine neden oldu.
KONUT SİGORTASI ZİRVEDE
2024 yılı içinde fiyat artışında başı çeken ürün ve hizmetler arasında konut sigortası, yüzde 151 oranındaki fiyat artışıyla ilk sırada yer aldı. Onu yüzde 108 ile üniversite eğitimi ve yüzde 100 ile kiralar takip etti. Kira artışlarının yasal sınırlamalara rağmen 2023 yılında yüzde 132’ye ulaşması, konut piyasasındaki dengesizliklerin sürdüğünü ortaya koydu.
Diğer yandan, çocuk bakım hizmetleri, doğalgaz abonelik ücretleri ve ev içi hizmetler gibi kalemlerde yüzde 80-96 arasında artış yaşandı. Giyim, erkek kuaför hizmetleri ve çikolata gibi ürünlerdeki artışlar ise yüzde 66-79 bandında seyretti.
2024 yılında fiyatı düşen iki ürün, patates ve bebek giyim oldu. Patates fiyatı yüzde 21 oranında gerilerken, bebek giyimdeki düşüş yüzde 9 olarak gerçekleşti. Bu düşüşler, genel enflasyonun etkisini hafifletebilecek nadir istisnalar arasında yer aldı.
2024 yılı, özellikle temel tüketim harcamaları üzerinde büyük bir enflasyonist baskı ile geçti. Eğitim ve konut gibi harcama kalemlerindeki yüksek artışlar, dar gelirli vatandaşların yaşam maliyetini daha da artırdı. Hissedilen enflasyon, gelir gruplarına ve tüketim alışkanlıklarına bağlı olarak farklılık göstermeye devam ediyor.
En çok zamlanan 10 üründen 4’ünü eğitim ücretleri oluşturdu.
Eğitim masraflarındaki artış da dikkat çekiyor. 2024 yılında fiyatı en çok artan 10 üründen dördü eğitim ücretleri oldu. Ortaöğretim (yüzde 89,01), okul öncesi ve ilköğretim (yüzde 87,61), kreş hizmetleri (yüzde 84,62) gibi diğer eğitim kalemlerinde de ciddi artış görülüyor.
Öte yandan, posta hizmetleri yüzde 95,53, ev içi hizmetler (yüzde 84,45), doğalgaz abonelik ücretleri (yüzde 81,05) ve taze balık fiyatları (yüzde 79,69) da zam şampiyonları arasında yer aldı.
0 Yorum